صدا روی پروتکل اینترنت (به انگلیسی: VoIP) مخفف کلمات Voice Over Internet Protocol است .VoIP به یک گروه از تکنولوژی میگویند که برای انتقال صدا و چندرسانه از شبکههای مبتنی بر پروتکل اینترنت، مانند اینترنت استفاده میکند. VoIP با عنوانهای تلفن IP، تلفن اینترنتی، تلفن پهنباند، صدای پهنباند و صدا روی پهنباند نیز شناختهمیشود.
معمولاً از شرکتهای ارایهکنندهٔ سرویسهای VoIP بهعنوان تهیهکنندگان، و از پروتکلهای استفاده شده برای حمل علایم صدا روی شبکهٔ IP، بهعنوان صدا روی IP یا پروتکلهایVoIP یاد میشود. آنها را میتوان در اصل توسعهٔ تجاری تجربهٔ پروتکل صدای شبکه (۱۹۷۳) که توسط تهیهکنندگان نسل قدیمی اینترنت (ARPANET) اختراع شدهبود، در نظرگرفت.
برخی از کاهش هزینهها تا حدودی به دلیل استفاده از یک شبکهٔ منفرد برای حمل صدا و اطلاعات است، مخصوصاً در جایی که استفادهکنندگان به شبکهای دسترسی دارند که از ظرفیت آن کمتر استفاده شده و میتوانند از VoIP بدون هیچ هزینهٔ اضافی استفادهکنند. تماسهای VoIP به VoIP برخی اوقات مجانی هستند، در حالی که تماس VoIP به شبکههای تلفن عمومی(PSTN) ممکن است هزینهای در بر داشتهباشد که باید توسط استفادهکنندگان VoIP پرداختشود.
پروتکلهای صدا روی IP، سیگنالهای تلفنی را بهعنوان دادهٔ دیجیتال (که معمولاً با فنون فشردهسازی کاهش حجم یافتهاست) حمل میکنند.
دو نوع شبکهٔ تلفن بر روی سرویسهای VoIP وجود دارد: شمارهگیری داخلی مستقیم (DID) و شمارههای دسترسی. شمارهگیری داخلی مستقیم(DID)، تماسگیرنده را بهصورت مستقیم متصل میکند در صورتی که لازمهٔ شمارههای دسترسی، گرفتن شمارهٔ داخلی توسط تماسگیرندهاست.
کدک های VOIP دارای استانداردهای متفاوت و به تبع آن کیفیت صدای متفاوتی می باشند. هر کدک VOIP میزان فشرده سازی بسته های صوتی پهنای باند متفاوتی را اشغال می کند. در این بخش سعی دارم با کدک های متداول صوتی در جهان VOIP را مورد بررسی قرار دهیم.در شبکه داخلی، ما خیلی نگران پهنای باند و ترافیک تماس نیستیم ولی زمانی که می خواهیم یک تماس تلفنی را روی اینترنت داشته باشیم باید برای حفظ کیفیت مکالمه کدک های مناسب با بستر ارتباطی را انتخاب نماییم.
طبیعتا به هر مقدار کدک مورد نظر ما قابلیت فشرده سازی بیشتری داسشته باشد ما به پهنای باند کمتری نیاز داریم و در صورتی که به کمینه های پهنای باند هم برسیم می توانیم انتظار پایایی بیشتری در تماس ها داشته باشیم. اما نکته ای که نباید از آن غافل شد پروسس تحمیلی فشرده سازی تماس ها به پردازنده ها می باشد که باید متناسب با توان پردازنده کدک مناسب ار انتخاب نماییم.
کدک های VOIP، پهنای باند مصرفی، استاندارد های آن و مشخصه های هر CODEC را در جدول زیر مشاهده نمایید.
شماره کدک | موسسه استاندارد | توضیحات | نرخ انتقال به kb/s | نرخ انتقال به kHz | سایز هر فریم |
---|---|---|---|---|---|
G.711 * | ITU-T | U-law در استاندارد ژاپن و امریکا
A-law در استاندارد اروپا |
64 | 8 | |
G.711.1 | ITU-T | بهبود یافته G.711 به پهنای باند صوتی 50Hz تا 7kHz | 80-96 Kbps | 8 | |
G.721 | ITU-T | منسوخ شده است | 32 | 8 | |
G.722 | ITU-T | 64 | 16 | ||
G.722.1 | ITU-T | 24/32 | 16 | 20 | |
G.722.2 AMR-WB | ITU-T | بیشتر برای فشرده سازی صدا در نسل سوم تلفن همراه استفاده می شود | 23.85/ 23.05/ 19.85/ 18.25/ 15.85/ 14.25/ 12.65/ 8.85/ 6.6 |
16 | 20 |
G.723 | ITU-T | 24/40 | 8 | ||
G.723.1 | ITU-T | 5.6/6.3 | 8 | 30 | |
G.726 | ITU-T | ADPCM جایگزین G.721 و G.723 | 16/24/32/40 | 8 | |
G.727 | ITU-T | ||||
G.728 | ITU-T | 16 | 8 | 2.5 | |
G.729 ** | ITU-T | تاخیر 15 ms | 8 | 8 | 10 |
G.729.1 | ITU-T | بهبود یافته G.711 به پهنای باند صوتی 50Hz تا 7kHz | 8/12/14/16/ 18/20/22/24/ 26/28/30/32 |
8 | 10 |
GSM 06.10 | ETSI | در شبکه تلفنی همراه استفاده می شود | 13 | 8 | 22.5 |
LPC10 | 2.4 | 8 | 22.5 | ||
Speex | 8, 16, 32 | 2.15-24.6 (NB) 4-44.2 (WB) |
|||
iLBC | 8 | 13.3 | 30 | ||
DoD CELP | 4.8 | 30 | |||
EVRC | 3GPP2 | CDMA در استاندارد امریکا | 9.6/4.8/1.2 | 8 | 20 |
DVI | IMA | 32 | متغیر | ||
L16 | 128 | متغیر | |||
SILK | Skype | از 6 تا 40 | متغیر | 20 |